اﺑﺰارﻫﺎی ﭘﻮﺷﯿﺪﻧﯽ ﭘﺎﯾﺶ اﻣﻮاج ﻣﻐﺰی

ﺻﺎﻟﺢ ﺳﭙﻬﺮی ﻓﺮ

ﺣﺪود ده ﺳــﺎل ﭘﯿﺶ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻋﻠﻮم راﯾﺎﻧﻪ ای  ﭘﯿﺶﺑﯿﻨــﯽ ﮐﺮدﻧــﺪ در آﯾﻨــﺪه ﺷــﺎﻫﺪ ﻃﺮاﺣــﯽو ﺗﻮﻟﯿــﺪ دﺳــﺘﮕﺎه ﻫﺎﯾﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن اﻓﮑﺎر اﻧﺴــﺎن ﺑﻪ دﺳــﺘﮕﺎه ﻫﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎلﻓﺮﻣﺎن دﻫﻨﺪ، اﻣﺎ ﺑﺮاﺳــﺘﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﯾﮏ راﯾﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻓﮑﺎر و اﺣﺴﺎﺳــﺎت ﻓﺮد را ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽ ﮐﻨﺪ؟ ﺑﺮای ﭘﺎﺳــﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم اﻣﻮاج ﻣﻐﺰی آﺷﻨﺎ ﺷﻮﯾﻢ. اﻣﻮاج ﻣﻐﺰیﭼﯿﺴﺖ؟

  

ﻣﻐﺰ اﻧﺴــﺎن دارای اﻧﺒﻮﻫﯽ از ﺳــﻠﻮلﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺳــﻠﻮلﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﺟﺮﯾــﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﭼﮑﯽ از اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﭘﺲ از ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﺳــﻠﻮلﻫﺎدر ﮐﻨﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﻣﻮاﺟﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از دﺳــﺘﮕﺎﻫﺎﯾﯽ وﯾﮋه  ﻣﯽﺗﻮان آن را از روی ﻣﻐﺰ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮد. دﺳــﺘﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم «اﻟﮑﺘﺮوآﻧﺴﻔﺎﻟﻮﮔﺮاف» ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ اﻣــﻮاج را درﯾﺎﻓــﺖ و ﺛﺒﺖ ﮐﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ دﺳــﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﻧﯿﺴــﺖ و ده ﻫﺎ ﺳــﺎل اﺳــﺖﮐﻪ در ﭘﺰﺷﮑﯽ از آن اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺴﯿﺎری از ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎی ﭘﺰﺷﮑﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ﻣﺮﻫﻮن ﻫﻤﯿﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﺳﺖ. ﺛﺒﺖ اﻣﻮاج ﻣﻐﺰیﻫــﺮ ﺣﺎﻟﺖ، اﺣﺴــﺎس و ﻫﯿﺠــﺎنﺧﺎﺻﯽ ﮐــﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿــﻢ، اﻣﻮاج ﻣﻐﺰی ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮدی را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﮑﻞاﻣﻮاج ﻣﻐﺰی اﻧﺴﺎن ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻤﺮﮐﺰ، ﺧﻮاب ﯾﺎ اﺿﻄﺮاب ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ از دﯾﮕﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎﺳﺖ. 

ﺧﻼﺻــﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻤﯽ وﯾﮋه ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎ، ﻣﯽ ﺗﻮان وﺿﻊ ذﻫﻨﯽ ﻓﺮد راﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽ ﮐﺮد، اﻣﺎ آﯾﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻓﺎﯾﺪه ای ﻫﻢ دارد؟

دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺨﺼﯽ ﻋﺼﺒﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ وﺿﻊ ذﻫﻨﯽ و ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن را از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺮرﺳــﯽ اﻣﻮاج ﻣﻐﺰی و ﺷــﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽ ﮐﻨﺪ، در اﺻﻄﻼح «دﺳــﺘﮕﺎه ﺷﺨﺼﯽ ﻋﺼﺒﯽ» (personal neuro device) ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد. ﯾﮑﯽ از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﺷﺨﺼﯽ ﻋﺼﺒﯽ ﮐﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳــﺎﻧﺪه ﭘــﯽ.ان. دی (PND) ﻧﺎم دارد.

 ﺗﻮﻧﯽ ﮔﯿﺎﺗﺎﺗﺰﯾﺰ ﻃﺮاح اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور اﺳﺖ ﮐﻪ از اﯾﻦ دﺳــﺘﮕﺎه ﻋﻼوهﺑﺮ ﮐﺎرﺑﺮدﻫــﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ در ﭘﺎﯾﺶ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮای ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.ﻣﻐﺰاﻧﺴﺎن و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﻫﻮﺷﻤﻨﺪﺗﺮ ﺷــﺮﮐﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻤﯿﺸــﻪ دوﺳــﺖ دارﻧﺪ ﺑــﺮ ﻣﯿﺰان اﺛﺮﺑﺨﺸــﯽ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﺧﻮد ﺑﯿﻔﺰاﯾﻨﺪ و ﻣﺸــﺘﺮﯾﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺟﺬب ﮐﻨﻨــﺪ. ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از دﺳــﺘﮕﺎه ﻫﺎیﺷــﺨﺼﯽ ﻋﺼﺒﯽ در ﮐﻨﺎر اﺑﺰارﻫﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﻋﯿﻨﮏ ﮔﻮﮔﻠﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ راه را ﻫﻤﻮار ﮐﺮده و ﺣﺘﯽﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﻮﻟﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت دﯾﺠﯿﺘﺎل ﺷﻮد. ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ وارد ﺑﺎﻧﮏ اﻟﻒ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﺪ. ﻋﯿﻨﮏ ﮔﻮﮔﻠﯽﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺷﻤﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﯽ دﻫﺪ وارد اﯾﻦ ﺑﺎﻧﮏ ﺷــﺪهاﯾﺪ. اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎتﺑﺴﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﺮور اﺑﺮی وﯾﮋه ﻓﺮﺳــﺘﺎده ﻣﯽ ﺷــﻮد و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ در ﺑﺮ دارﻧﺪه ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺧﺪﻣﺎت  اﯾــﻦﺑﺎﻧﮏ ﺑــﺮای ﺷــﻤﺎ روی ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾــﺶ اﯾﻦ ﻋﯿﻨﮏ ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽ ﺷﻮد. 

ﺣﺎل ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ ﺑــﻪدﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﺎﻃﺮه ﺧﻮﺑﯽ از اﯾﻦ ﺑﺎﻧﮏ ﻧﺪارﯾﺪ ﯾﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ از ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺎرﻣﻨﺪ آن راﺿﯽ ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ، ﺣﺲﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ. دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺨﺼﯽ ﻋﺼﺒﯽ اﯾﻦ ﺣﺲ را ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽواﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﻪ ﺳﺮور ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺟﺎی ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﺑﺎﻧﮏ اﻟﻒ، ﺗﺒﻠﯿﻐــﺎت ﺑﺎﻧــﮏ ب ﮐﻪ رﻗﯿﺐ اﯾﻦ ﺑﺎﻧﮏ اﺳــﺖ ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ درﻣﯽ آﯾﺪ. ﺑــﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮔﻮﮔﻞ ﻓﻌﻼاﺟﺎزه اﺳــﺘﻔﺎده از ﻋﯿﻨﮏ ﮔﻮﮔﻞ ﺑﺮای ﺗﺒﻠﯿﻐــﺎت را ﻧﻤﯽ دﻫﺪ، اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮانﺑﻪ اﯾﻦ اﺑﺰار اﻓﺰود، ﺑﻌﯿﺪ ﻧﯿﺴــﺖ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ دﯾﮕﺮ ﺷﺎﻫﺪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪن ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﻫﺪﻓﻤﻨﺪﺗﺮ درآن ﺑﺎﺷﯿﻢ. 

ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﭘﮋوﻫﺶﯾﮑــﯽ دﯾﮕــﺮ از ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی دﺳــﺘﮕﺎهﻫﺎی ﺷــﺨﺼﯽ ﻋﺼﺒﯽ، ﮐﻤﮏ ﺑﻪﭘﯿﺸــﺮﻓﺖ ﭘﮋوﻫﺶ در اﯾﻦ ﺣﻮزه اﺳــﺖ.

 ﯾﮑــﯽ از اﺻﻠﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺴــﯿﺮ ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﭘﺮدازش اﻣﻮاج ﻣﻐﺰ، ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺑﺴــﯿﺎر زﯾــﺎد ﻣﻐﺰ اﻧﺴــﺎن اﺳــﺖ.

 ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾــﻦﺑﺮای ﻃﺮاﺣــﯽ ﭼﻨﯿﻦ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻤــﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدی ﮐﺎرﺷــﻨﺎس در زﻣﯿﻨﻪ رﯾﺎﺿﯽ، آﻣﺎر و ﻧﯿﺰﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻣﻮاج ﻣﻐﺰی ﻧﯿﺎز اﺳﺖ.  اﮔــﺮ اﻧﺒﻮﻫــﯽ از اﯾﻦ دﺳــﺘﮕﺎه ﻫﺎ از ﺳــﻮی اﻓﺮاد ﻣﻮرد اﺳــﺘﻔﺎدهﻗﺮار ﮔﯿــﺮد و اﻃﻼﻋﺎت آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳــﺮورﻫﺎی اﺑﺮی ﻓﺮﺳــﺘﺎده ﺷــﻮد، ﻋﻤﻼ ﺣﺠﻢ ﮔﺴــﺘﺮدهای از اﻃﻼﻋﺎت در اﺧﺘﯿﺎر داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﭘﺮدازش اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻪﺗﻨﻬﺎﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ داﻧﺶ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺎ ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ، ﺑﻠﮑﻪ اﻣﮑﺎن ﻃﺮاﺣﯽدﺳــﺘﮕﺎه ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﭘﺮدازش دﻗﯿﻖ ﺗﺮ اﻣﻮاج ﻣﻐﺰی اﻧﺴﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. آﯾﺎ اﯾﻦدﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻓﮑﺮ ﻣﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ؟

ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳــﺖ ﮐﻪ ﻫﻤــﻪ ﻧﮕﺮان ﺣﺮﯾﻢ ﺷــﺨﺼﯽ ﺧﻮد ﺑﺎﺷــﯿﻢوﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﻢ ﻓﻨﺎوری دﯾﺠﯿﺘﺎل ﻧﻮﻋﯽ دﺳﺖ درازی ﺑﻪ اﯾﻦ ﺣﺮﯾﻢ اﺳــﺖ، اﻣﺎ زﯾﺎد ﻧﮕﺮان ﻧﺒﺎﺷــﯿﺪ.دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﺷــﺨﺼﯽ ﻋﺼﺒﯽ ﻓﻘــﻂ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻣﻮاج ﻣﻐــﺰی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻫــﺎی ﻣﻐﺰ(ﺗﻤﺮﮐــﺰ، ﻫﺸــﯿﺎری، ﺧــﻮاب و...) و ﻧﯿﺰ ﻫﯿﺠﺎﻧــﺎت (اﺿﻄﺮاب، ﻏﻢ و... ) را ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽ ﮐﻨﺪ. در واﻗﻊ ﻓﮑﺮ اﻧﺴــﺎن را ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﮐﻮه ﯾﺨﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﺠﺎﻧﺎت  ﻗﺎﺑــﻞ ﺛﺒﺖ ﺑﺎ دﺳــﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﭘــﺮدازشاﻣــﻮاج ﻣﻐﺰی ﻓﻘﻂ ﻧﻮک آن را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ. اﻣﺎ آﯾــﺎ آﯾﻨﺪه ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨــﻮال ﭘﯿﺶ ﺧﻮاﻫﺪرﻓﺖ؟ ﺷــﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺮﺳــﺶ ﮐﻤﯽ زود ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻌﯿــﺪ ﻧﯿﺴــﺖ در آﯾﻨﺪه ﺑﺘــﻮاناﻓﮑﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺴــﺎن را ﺑﺎ ﻓﻨﺎوری ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮاﻧﺪ، اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﺴــﻠﻢ اﺳﺖ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻓﺎﺻﻠﻪزﯾﺎدی ﺑﺎ «دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﻓﮑﺮ ﺧﻮان» دارﯾﻢ